Lise öğrencisi olduğunuzda, üniversiteden yeni mezun olduğunuzda ya da herhangi bir iş tecrübesine sahip değilseniz kısa özgeçmiş (Resume) ya da özgeçmiş (CV) yazmak oldukça zor görünebilir. Kısa Özgeçmiş (resume) ya da özgeçmiş (CV) hazırlamak için en iyi yol, örneklere bakmak ve neler ekleyeceğiniz ve özgeçmişinizi nasıl biçimlendireceğiniz konusunda ipuçlarını okumaktır. İlk kez ya da iş tecrübesi olmadan kısa özgeçmiş ya da özgeçmiş yazarken ön ve akademik başarılar, projeler, etkinlikler önemli hale gelecektir.
Kısa Özgeçmiş, okuyucu belgeniz üzerinde çok uzun süre durmayacağı için, deneyiminizi, becerilerinizi ve diğer bilgileri özetleyen tek sayfalık bir belgedir. Kısa Özgeçmişin amacı yetenekleriniz ve başarılarınızın bir özetini sağlamaktır. Kim olduğunuza dair hızlı bir reklamdır. Bu bir otobiyografi değildir.
İş arayanlar, staj başvurusunda bulunanlar özgeçmişlerini başvurdukları her pozisyona uyarlamalıdırlar. Başvuru sahibinin ilgisini bir iş başvurusundan başkasına değiştirmesi ve belirli pozisyonun ihtiyaçlarına göre uyarlaması ilgi çekicidir. Henüz iş deneyiminiz az veya hiç yoksa bile, bu yönerge, giriş seviyesinde mükemmel bir özgeçmişe ve onunla birlikte gelen tüm fırsatlara sahip olmanızı sağlayacak.
Özgeçmişiniz iş aramada öncelikli bir araç olduğundan, dikkatli bir şekilde yazılması gerekir.
Özgeçmiş (CV) ise iki veya daha fazla sayfadan oluşan daha derinlemesine bir belgedir ve çalışmalar, başarıları hakkında ayrıntılar içerir; CV, eğitim bilgilerinizi, yayınlarınızı, ödülleri ve diğer başarıları da kapsar.
Özgeçmiş (CV) çoğunlukla kronolojik olarak düzenlenir. Bir kişinin tüm eğitim ve meslek hayatına genel bir bakış elde etmeyi kolaylaştırır içeriktedir. Belirtildiği gibi, kısa özgeçmişler ile özgeçmişler (CV) arasındaki üç büyük fark uzunluk, amaç ve düzendir. Kısa özgeçmiş, yeteneklerinizin ve deneyiminizin bir veya iki sayfadan kısa bir özetidir, CV daha ayrıntılıdır ve iki sayfanın çok ötesine uzanabilir.
Kabul edilebilir pek çok kısa özgeçmiş şekli olduğu gibi sıkça kullanılan belli başlı kısa özgeçmiş formatları vardır. Kısa özgeçmişinizin formatı, öncelikle hedefinize ve o göreve yönelik geçmiş deneyiminize bağlıdır. Kısa olmakla beraber doğru ve eksiksiz olması şart olduğu için bir veya iki tam sayfalık özgeçmiş idealdir.
Üç yaygın kısa özgeçmiş biçimi vardır: Bu özgeçmiş biçimleri kronolojik, işlevsel ve bütünleşik kısa özgeçmişlerdir.
Kronolojik Kısa Özgeçmiş (Resume): Bir kronolojik özgeçmiş, iş geçmişinizi listeleyerek başlar, önce en son pozisyon listelenir. En son yaptığınız işin altında diğer işlerinizi ters kronolojik sıraya göre sıralarsınız. İşverenler genellikle bu türden özgeçmişe tercih eder; çünkü ne tür işler düzenlediğinizi ve ne zaman çalıştığınızı görmek kolaydır. Bu en yaygın özgeçmiş türüdür.
Bu tür özgeçmiş güçlü, sağlam bir iş geçmişi olan iş arayanlar için iyi çalışıyor. Kariyerinize yeni başlıyorsanız veya kariyer alanlarını değiştiriyorsanız, farklı bir özgeçmiş türünü düşünebilirsiniz.
İşlevsel Kısa Özgeçmiş: İşlevsel bir kısa özgeçmiş formatı, beceri ve etkinlikler gibi iş deneyimine ilişkin diğer bölümleri vurgular. Bu tür özgeçmiş, belirli işlerde yaptıklarınıza değil bildiklerinize veya yapabileceğiniz işe odaklanır. Muhtemelen yine de bir çeşit iş geçmişi bölümüne sahip olacak, ancak sayfanın üst kısmında değil de alt bölümde yer alacaktır. İş geçmişiniz, bu tür bir özgeçmiş üzerinde kronolojik sırayla listelenmeyebilir. Aslında, tarihleri hiç olmayabilir, bunun yerine ilgisine göre listelenmelidir.
İşiniz kesintiye uğramışsa, kariyer geçişinizin ortasındaysanız, kısıtlı iş tecrübesi ile yeni bir üniversite mezunu veya net bir kariyer yoluna sahip olmayan çeşitli geçmişe sahipseniz, bu en etkili özgeçmiş türüdür. İşlevsel kısa özgeçmiş iş tecrübesi çok az veya hiç yoksa, bu tür bir özgeçmiş harika olabilir. İşler arasındaki uzun mesafeleri gizleyebilir ve diğer yeteneklerinize ya da etkinliklerinize dikkat çekebilirsiniz. Çoğu işveren, kronolojik özgeçmiş formatına alışık olacaktır. Muhtemelen, bu biçimi seçme nedeni, diğer iş arayanlarınkinden daha az iş tecrübesi veya daha az tutarlı iş geçmişi olmasıdır. Ancak bu, mutlaka daha az tercih edilen bir aday olduğunuz anlamına gelmez.
Bütünleşik Kısa Özgeçmiş: İşlevsel bir özgeçmiş gibi, bütünleşik bir özgeçmiş, yeteneklerinizi ve faaliyetlerinizi diğer özelliklerden önce sıralar. Bununla birlikte, bu türden bir özgeçmiş aynı zamanda iş deneyiminizi ters kronolojik sırayla listeler. Kronolojik bir özgeçmiş gibi onu en üste koymaz. Bu karma stil, yeteneklerinizi ve çalışma geçmişinizi geliştirmek arasında bir denge sağlar. Etkileyici ama kısa iş deneyimi olan gençler için, bu tür özgeçmiş idealdir. İş geçmişinizi gösterebilir, ancak becerileriniz ve sahip olduğunuz diğer bilgi hakkında konuşarak daha fazla alan doldurabilirsiniz. Sahip olduğunuz çalışma geçmişi, aradığınız işe pek uymuyorsa da yararlıdır. Birleşmenin devam ettirilmesiyle, önce ideal işinizle alakalı olan becerileri koyabilirsiniz, ancak yine de geçmiş iş deneyiminiz hakkında ayrıntılar verirsiniz.
Kısa öz geçmişinizi oluşturmak bazen karmaşık olabilir. Doğru biçimi seçme, bir düzen seçme, yazma işleri olduğundan daha zor görünebilir. Farklı kısa özgeçmiş (resume ) türleri arasından en uygununu belirlemek önemlidir. Kronolojik kısa özgeçmiş genellikle en sık kullanılanlardan olsa da diğer özgeçmiş türlerinden nasıl yararlanılacağını bilmek de önemlidir. İhtiyaçlarınıza göre en iyi özgeçmiş formatını bulmak için tıklayın.
Özgeçmişler başvurulacak iş ya da eğitim durumuna göre farklı özellikler içerebilir. Örneğin akademik amaçlı bir özgeçmiş oldukça uzun ve ayrıntılı olabilirken, bir Avrupa Birliği projesi için özgeçmiş hazırladığınızda sadece başvurduğunuz pozisyon ile ilişkili çalışmaların yer aldığı ayrıntılandırılmış bir özgeçmiş gerekebilir. Bir iş başvurusu için hazırlanan özgeçmiş ise sizin için işe alımı kolaylaştıracak ve işvereni etkileyecek içeriklere yer vermelidir.
Özgeçmişiniz, mevcut istihdam ve eğitim bilgileriyle açık, özlü, eksiksiz ve güncel olmalıdır. Özgeçmiş hazırlarken amaca göre farklılık gösterse de aşağıdaki bilgiler yer alabilir.
Eğitim ve iş deneyimi başlıkları altında verilen bilgiler her zaman kronolojik sıra izlemelidir; en son çalışılan kurum en önce yazılmalı, en son alınan diploma en başta belirtilmelidir.
Referans olarak verilecek kişiler bu durumdan haberdar olan, hakkımızda gerçekten iyi izlenimler aktarabileceğinden emin olduğumuz kişiler olmalıdır.
Farklı iş başvuruları için farklı özgeçmişler hazırlanması daha etkili bir yöntemdir. İlgili ilana göre özgeçmiş yeniden düzenlenirken, örneğin o pozisyona uygun iş deneyimleri ön plana çıkarılabilir. Daha önce çalışılan işlerde ne gibi sorumluluklar üstlenildiği ve hangi becerilerin kullandığı kısaca açıklanabilir.
Özgeçmiş hazırlanırken başvurulacak iş pozisyonu için istenilen özel bir format olup olmadığı kontrol edilmeli ve buna uygun olarak hazırlanmalıdır.
Özgeçmişinizde mutlaka doğru bilgiler yer almalıdır.
İş başvurusu için kullanılan iyi bir özgeçmiş iki en fazla üç sayfa olmalıdır.
İyi bir Özgeçmiş hazırlanırken kullanılan farklı tür veya formatlar vardır. Bunlar tıpkı kısa özgeçmişteki gibi başlıca kronolojik CV, işlevsel CV ve Bütünleşik CV olarak ayrılabilir.
Kronolojik özgeçmiş en yaygın kullanılan formattır. Bu tür bir özgeçmiş, temel olarak işinizi ve eğitim geçmişinizi özetlemektedir ve çalışma yaşamınızın çoğunda aynı kariyerinizde kaldıysanız idealdir.
Ne zaman kullanılabilir;
Bu tür bir CV, nerede ve ne zaman kazandıklarına bakılmaksızın, tüm çalışma kariyeriniz boyunca kazanmış olduğunuz beceri ve başarıları vurgular. Bu özgeçmiş, iş kariyerinizde boşluklarınız varsa veya kariyerinizi tamamen değiştirmek istiyorsanız yararlıdır.
Ne zaman kullanılabilir;
Kronolojik ve işlevsel özgeçmişin karmasıdır.
Ne zaman kullanılabilir;
Europass özgeçmişi beceri ve yeterliliklerinizi etkin ve açık şekilde sunmanız için oluşturulmuş olan standart bir özgeçmiş formudur. Europass özgeçmişi ile ilgili ayrıntılı bilgi ve örnekler için tıklayın.
Kapak mektubu, yetenekleriniz ve deneyimleriniz hakkında ek bilgi sağlamak için özgeçmişinizle birlikte gönderilen bir belgedir. Ön yazınızın içeriğiyle özgeçmişinizi tamamlar nitelikte olması gerekir. Ön yazınız başvurduğunuz işe özel, sizin tecrübe ve becerinizle ilgili olmalı.
Mektup, neden başvurduğunuz iş için nitelikli olduğunuza ilişkin ayrıntılı bilgi sağlar. Ön yazılarınızın etkili olabilmesi için, niçin işle ilgilendiğinizi ve bu işe niçin başvurduğunuzu düzgün bir dille anlatmalısınız. Özgeçmişinizdeki şeyleri tekrar etmeyin, aksine işverenin iş gereksinimleri için neden güçlü bir eş olduğunuzu gösteren belirli bilgileri ekleyin. Ön Yazı aynı zamanda fikirlerinizi nasıl organize ettiğiniz ve kendinizi nasıl ifade edebildiğinizin göstergesidir.
Kapak mektubunuzu kimlik bilgilerinizi pazarlayacak ve mülakata başlamanıza yardımcı olacak bir satış alanı olarak düşünün. Bu nedenle, kapak mektubunun gözden geçiren kişiyi en iyi izlenim bıraktığından emin olmak istersiniz.
İlk paragraf – Giriş kısmında mektubu neden yazdığınız ortaya konmalıdır. Başvurduğunuz konumu, nerede reklamı gördüğünüzü ve ne zaman başlayabileceğinizi belirterek başlayın.
İkinci paragraf - İşe neden uygun olduğunuzu, neden şirket için çalışmayı ve kuruluşa neler teklif edebileceğinizi belirtin.
Üçüncü paragraf - İlgili deneyimi vurgulayın ve becerilerinizin iş tanımının özel gereksinimleriyle nasıl örtüştüğünü gösterin. Güçlü yönlerinizi özetleyin ve bunların şirkete nasıl yarayabileceğini açıklayın.
Son paragraf - Mektubunuzu toplamak için kapanış paragrafını kullanın. İşe olan ilginizi tekrarlayın ve kişisel bir görüşme isteğinizi belirtin. İşverene teşekkür ederek bitirin ve bir yanıt almak için nasıl sabırsızlıkla beklediğinizi söyleyin.
Bir işe başvurmak, özenle hazırlanmanız gereken bir süreçtir. İşverenler, başvurduklarını anlayan, amaçlarını ve becerilerini net ve özlü bir şekilde tartışabilecek adaylara saygılıdır.
Bu aşamaları gerçekleştirirken çeşitli web sitelerinden ve kurumlardan destek almak da mümkündür. Günümüzde iş ararken ilk akla gelen, iş arayanlarla işverenler arasında köprü olan Internet siteleridir. Buralardan iş ilanları takip edilebilir, özgeçmiş gönderilerek başvuru yapılabilir ve cevaplar yine bu sitelerden izlenebilir. Bu sitelerin içerisinde en önemlisi Türkiye İş Kurumu’nun (İŞKUR) sitesidir. Aynı zamanda İŞKUR ofisleri ve Meslek Danışma Merkezleri’ne de başvurulabilir.
Özel istihdam büroları da, işverenler adına başvuruları alır ve görüşmeleri yapar. Bir başka yöntem, insan kaynakları gazetelerini takip etmektir. Hafta içi de, özellikle kamu sektörüne ait önemli iş ilanları yayınlanabildiğinden, gazeteleri hafta içi de takip etmek yararlı olabilir.
Sahip olunan mesleğin bir derneği ya da meslek kuruluşu varsa, buraya da ilanların gelmesi olasılığı vardır. İş aradığımızdan yakın çevremizi de haberdar etmemiz, resmi olmayan kanallardan da iş aramamıza yardımcı olur.
İlgimizi çeken bir iş ilanıyla karşılaştığımızda bizi bekleyen bir sonraki adım, işe başvuru yapmaktır. Profesyonelce ve uygun biçimde yapılan bir başvuru, diğer başvurular arasından sıyrılmamızı sağlayabilir. İşe başvururken, iş için uygun olduğumuzdan, başvurduğumuz pozisyon ve kurum hakkında ön araştırma yaptığımızdan emin olmalıyız. Bu durumda, iş ilanlarını doğru anlamak önem taşır. İlanda verilen iş tanımına başvuru yaparken, iş tanımında belirtilen görev ve becerilerle örtüşen bir özgeçmiş ve kapak mektubu yazmamız, iş görüşmesine çağırılmamızı sağlayabilir. Eğer başvuru için hazır verilen bir form varsa, istenilen bilgileri tam, gerçeğe uygun ve hatasız biçimde doldurmamız gerekir.
İş görüşmesine davetiye, düzinelerce başvuran arasından işverenin ilgisini çektiğinizi bildirir. Görüşme genellikle 1-2 saat sürer. Görüşme, bir grup mülakatı ya da bire bir görüşme olabilir. Bazen, başvuran hakkında daha fazla bilgi almak için mülakata ek olarak aynı gün boyunca, farklı testler ve yazılı veya sözlü görevler kullanılır.
Görüşmeyi yapan kişi genellikle bir çalışan ve / veya temsilcisi olup, güvenilir imajı, işte iyi performans gösterme imkânlarını ve başvuranın iş dünyasına nasıl adapte olacağını değerlendirir.
Görüşme öncesindeki en önemli şey, motivasyon sahibi olmanız ve iyi nedenlere sahip olduğunuzdan emin olmaktır: Bu işe neden başvurduğunuz, niye başarılı olabileceğiniz ve işverenin sizi işe almasıyla nasıl kazanç sağlayabileceği konularında kafanızın net olması önemlidir. Kendinizi bilmek, size bir iş görüşmesinde başarılı olmanın en iyi araçlarını verir. Kendiniz olun ve olduğunuzdan farklı biri gibi davranmaya çalışmayın.
İşte yükselme (terfi), işteki konumumuzun belli avantajları da (örneğin, maaşa zam alma, statü, farklı kazançlar) içerecek şekilde yükselmesi demektir. İşte yükselme, kişinin başarılı, yararlı ve çalıştığı kurum için değerli biri olduğunu ifade eder. Bu nedenle, hem çalışanların, hem de toplumun gözünde meslekte yükselme oldukça istenen bir durumdur. Genellikle, işini örnek biçimde yapan ve daha fazla sorumluluk ve yetki alabileceğini kanıtlayan kişiler terfi ile ödüllendirilirler.
İşte yükselme, genellikle daha fazla sorumluluğu ve iş yükünü de beraberinde getirir. Sahip olduğumuz potansiyeli daha iyi değerlendirebilmek ve becerilerimizi daha etkili kullanabilmek için yükselmeyi veya farklı bir görev alarak pozisyon değiştirmeyi isteyebiliriz. Bazen de, mesleğimizde yükselebilmek için risk alıp, çalıştığımız işyerinden bir başka kuruma terfi ederek geçmeyi deneyebiliriz.
Özel sektörde çalışanların çalışma saatleri ve izinleri kurumdan kuruma değişiklik gösterebilir. Kamu kurumlarında çalışanların çalışma ve izin saatleri yasalarla belirlenmiştir. Kamuda haftalık çalışma saati 40, günlük çalışma süresi genellikle 8 saattir. Bir yıldan 10 yıla kadar hizmeti olanlar için yıllık izin süresi 20 gün, 10 yıldan fazla hizmeti olanlar için bu süre 30 gündür. Özel sektörde çalışanlar için çalışma süresi haftada en çok kırk beş saattir. Özel sektörde yıllık izinler; bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara on dört günden, beş yıldan fazla on beş yıldan az olanlara yirmi günden, On beş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara yirmi altı günden az olamaz. Hem özel, hem de kamuda ilk çalışma yılında olanlar, yıllık izin hakkından yararlanamazlar. Yıllık izin dışında mazeret izni, sağlık izni, hastalık izni, refakat izni, aylıksız izin gibi izin türleri de vardır.
On beş yaşını doldurmamış çocukların çalıştırılması yasaktır. Ancak, on dört yaşını doldurmuş ve zorunlu ilköğretim çağını tamamlamış olan çocuklar; bedensel, zihinsel, sosyal ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin okullarına devamına engel olmayacak hafif işlerde çalıştırılabilirler. On dört yaşını doldurmamış çocuklar ise bedensel, zihinsel, sosyal ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin okullarına devamına engel olmayacak sanat, kültür ve reklam faaliyetlerinde yazılı sözleşme yapmak ve her bir faaliyet için ayrı izin almak şartıyla çalıştırılabilirler. (4857 Sayılı İş Kanunu)
Çocuk ve genç işçilerin işe yerleştirilmelerinde ve çalıştırılabilecekleri işlerde güvenlik, sağlık, bedensel, zihinsel ve psikolojik gelişmeleri, kişisel yatkınlık ve yetenekleri dikkate alınır. Çocuğun gördüğü iş onun okula gitmesine, mesleki eğitiminin devamına engel olamaz, onun derslerini düzenli bir şekilde izlemesine zarar veremez.
On sekiz yaşını doldurmamış çocuk ve genç işçiler bakımından yasak olan işler ile on beş yaşını tamamlamış, ancak on sekiz yaşını tamamlamamış genç işçilerin çalışmasına izin verilecek işler, on dört yaşını doldurmuş ve zorunlu ilköğretim çağını tamamlamış çocukların çalıştırılabilecekleri hafif işler, on altı yaşını doldurmuş veya onsekiz yaşını bitirmemiş genç işçilerin hangi çeşit işlerde çalıştırılabilecekleri ve çalışma koşulları Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından altı ay içinde çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir (4857 Sayılı İş Kanunu).
Tam zamanlı çalışma: Tam zamanlı çalışma günlük belli bir rutini içerir. İşe gidiş ve geliş saatleri, çalışarak geçirilen zaman bellidir. Bu zaman genellikle sekiz saatlik beş iş gününü içerir. Tam zamanlı çalışma, yarı zamanlı çalışmadan daha yüksek maaş kazandırabilir ve genelde çalışana sağlık sigortası, emeklilik sigortası gibi ek avantajlar ve haklar sağlar.
Kısmi süreli (part-time) çalışma: 4857 sayılı İş Kanunu’nun 13. maddesinde göre part-time çalısma; işçinin normal haftalık çalışma süresinin, tam süreli iş sözleşmesiyle çalışan emsal isçiye göre önemli ölçüde daha az belirlenmesi durumudur. Standart tam zamanlı çalışmadan daha az çalışma saatleri vardır. Tam zamanlı çalışmanın sağladığı sağlık sigortası ve emeklilik sigortası gibi hakları sağlayamaz. Genelde, yarı zamanlı çalışma, tam zamanlı çalışmadan daha düşük maaş kazandırır. Öğrenciler ya da ek kazanç sağlamayı isteyen kişilerce tercih edilebilir.
Evden çalışma: Son yıllarda, teknoloji kullanımının yaygınlaşmasıyla birlikte, daha esnek çalışma seçenekleri ortaya çıkmıştır. Evden çalışmak, diğer çalışma şekillerindeki gibi motivasyonu, çalışkanlığı ve profesyonelliği gerektirir. Evden çalışarak, bir işyerine ödenecek kiradan ya da trafikte kaybedilen zamandan tasarruf edilebilir. Kişi kendi zamanını ve sorumluluklarını kendisi planlayarak, hem işine, hem kendisine, hem de evine ve ailesine zaman ayırabilir. Ancak evden çalışan kişilerin iç disiplinlerinin yüksek olması ve zamanlarını iyi kullanmaları gerekir.
Kişiler, genellikle mevcut işlerinde mutlu olmadıklarında iş değiştirmeyi düşünürler. Bir işte belirli bir süre çalıştıktan sonra mesleki hedeflerini ve başarısını değerlendiren birey, daha fazla kazanç, daha iyi çalışma koşulları ya da işte yükselme için iş değişikliği isteyebilir. Ancak, sık yapılan iş değişiklikleri (örneğin, özgeçmişte sıkça tekrarlanan, bir yılın altındaki iş deneyimleri) olası işverenlerde kişiye karşı güvensizlik hissi yaratabilir.
İşten ayrılma konusunda etraflıca düşündükten sonra kesin karara vardınız: istifa edeceksiniz. Peki bunu işvereninize nasıl bildirmelisiniz? İşten ayrılmak, ayrılmaya ne kadar istekli olsanız da, çoğu zaman stresli bir yaşantıdır. Yasal boyutu da olan istifa, uygun bir istifa mektubuyla, yani kısa ve net bir dilekçeyle işveren tarafına bildirilmelidir. Bu mektuplar çalışan dosyalarında saklanabileceğinden, kalıcı olacağını düşünerek yazılması daha uygundur. Daha sonraki iş başvurularımızda, ayrıldığımız işyerlerine referans amacıyla başvurulabileceğinden, düzeyli biçimde ayrılmak önemlidir. İstifa mektubu, istifanızın geçerli olduğu tarihi, istifa ettiğiniz pozisyonu ve işyerindeki son gününüz olacak tarihi (çoğunlukla 2 hafta sonrası) içermelidir. İstifa halinde 4857 sayılı İş Kanunu’nun 17. maddesinde yer alan ihbar sürelerine uyulması gerekmektedir. İhbar süreleri çalışma süresine bağlı olarak değişkenlik göstermektedir.
Devlet memurluğundan istifa etme (görevden çekilme) durumunda da benzer bir süreç işlemektedir. Devlet memurluğundan ayrılmak isteyen memur bu isteğini belirten dilekçesini yazıp çalıştığı kurum amirine verir. İstifa dilekçesini verdikten sonra istifanın kabulünü beklemek gerekir.