Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin eğitimleri; Kaynaştırma Eğitimi, Özel Eğitim Sınıfı veya Özel Eğitim Okulları yoluyla gerçekleştirilir. Rehberlik ve araştırma merkezlerinde yapılan eğitsel değerlendirme ve tanılama sonucunda özel eğitim değerlendirme kurulunun yönlendirme raporu ve velinin isteği doğrultusunda il/ilçe özel eğitim hizmetleri kurulu tarafından öğrencinin en az sınırlandırılmış eğitim ortamından yararlanması amacıyla öğrencinin uygun eğitim programına yönlendirme ve yerleştirme hizmeti gerçekleştirilir.
Özel eğitime gereksinimi olan bireyler kaynaştırma yoluyla eğitimlerini, yetersizliği olmayan akranları ile birlikte aynı sınıfta tam zamanlı sürdürebilecekleri gibi özel eğitim sınıflarında yarı zamanlı olarak da sürdürebilirler. Yarı zamanlı kaynaştırma uygulamaları, öğrencilerin bazı derslere yetersizliği olmayan akranlarıyla birlikte aynı sınıfta ya da ders dışı etkinliklere birlikte katılmaları yoluyla yapılır. Tam zamanlı, yarı zamanlı ve tersine kaynaştırma şeklinde uygulamalar vardır.
Özel eğitim sınıflarına ilişkin ilgili yönetmelikte “Okul ve kurumlarda, durumları ayrı bir sınıfta eğitim görmeyi gerektiren öğrenciler için yetersizlik türü, eğitim performansları ve özelliklerine göre açılan sınıfları” şeklinde tanımlanmaktadır. Ülkemizde iki tür özel eğitim sınıfı uygulaması vardır. Birincisi; bulunduğu okulun veya kurumun eğitim programını uygulayan özel eğitim sınıfları ikincisi ise bulunduğu okulun veya kurumun eğitim programını uygulamayan özel eğitim sınıflarıdır. Akranları ile aynı okul bünyesinde açılmış aynı tür engel grubundan oluşan öğrencilerin bulunduğu ayrı sınıflardır.
Akranlarıyla birlikte kaynaştırma yoluyla ya da özel eğitim sınıfında eğitimine devam edemeyecek engelli bireylere yönelik her tür ve kademede özel eğitim okulları açılır. Bu okullar bireylerin engel türüne göre yapılandırılmıştır.
Halk Eğitimi Merkezlerinde, görme, işitme, zihinsel ve bedensel engelli bireylerin katılabileceği kurslar bulunmaktadır. Örgün eğitim çağı dışına çıkan bireyler engelli raporu ile Halk Eğitimi Merkezlerine başvurdukları takdirde sayı sınırı gözetmeksizin bu bireylere yönelik kurslar açılabilmektedir. Size en yakın Halk Eğitim Merkezi ve bu kurslar hakkında bilgi almak ve başvuru yapmak için tıklayın Yaygın Eğitim Fırsatlarını inceleyebilirsiniz.
Akranlarıyla birlikte kaynaştırma yoluyla ya da özel eğitim sınıfında eğitimine devam edemeyecek engelli bireylere yönelik her tür ve kademede özel eğitim okulları açılır. Bu okullar bireylerin engel türüne göre yapılandırılmıştır.
Özel eğitime gereksinimi olan bireyler kaynaştırma yoluyla eğitimlerini, yetersizliği olmayan akranları ile birlikte aynı sınıfta tam zamanlı sürdürebilecekleri gibi özel eğitim sınıflarında yarı zamanlı olarak da sürdürebilirler. Yarı zamanlı kaynaştırma uygulamaları, öğrencilerin bazı derslere yetersizliği olmayan akranlarıyla birlikte aynı sınıfta ya da ders dışı etkinliklere birlikte katılmaları yoluyla yapılır. Tam zamanlı, yarı zamanlı ve tersine kaynaştırma şeklinde uygulamalar vardır.
Görme, İşitme, Ortopedik, Otizmli ve Zihinsel Engellilere Yönelik Açılan okullardır. Akranlarıyla birlikte kaynaştırma eğitimine devam edemeyecek derecede engelli bireylere yönelik 5-8. sınıflar düzeyinde ortaokullar bulunmaktadır.
Orta veya ağır düzeyde zihinsel yetersizliği ile otizmi olan bireylere yönelik özel eğitim uygulama merkezleri bulunmaktadır. Bu merkezlerin birinci 4 yıl (1, 2, 3 ve 4 üncü sınıflar) I. kademe; ikinci 4 yıl ise (5, 6, 7 ve 8 inci sınıflar) II. kademe olarak adlandırılır.
İlköğretimlerini tamamlayan, genel ve mesleki ortaöğretim programlarına devam edemeyecek durumda olan ve 23 yaşından gün almamış hafif düzeyde zihinsel engelli ve görme engellilerde çift engeli olan bireylere yönelik temel yaşam becerilerini geliştirmek, topluma uyumlarını sağlamak, iş ve mesleğe yönelik bilgi ve beceriler kazandırmak amacıyla özel eğitim mesleki eğitim merkezleri bulunmaktadır.
Genel ve mesleki ortaöğretim eğitim programlarından yararlanamayacak durumda ve 23 yaşından gün almamış olan zihinsel engelli ve otizmli bireylerin temel yaşam becerilerini geliştirmek, topluma uyumlarını sağlamak, iş ve mesleğe yönelik bilgi ve beceriler kazandırmak amacıyla özel eğitim iş uygulama merkezleri bulunmaktadır.
İşitme ve ortopedik engelli bireylerin lise düzeyinde eğitim almalarını sağlamak amacıyla 9-12. Sınıflar düzeyinde özel eğitim meslek liseleri bulunmaktadır.
Akranlarıyla birlikte kaynaştırma eğitimine devam edemeyecek 37-66 ay özel eğitim gerektiren çocuklara yönelik özel eğitim anaokulları bulunmaktadır.
Okul öncesi eğitim, ilkokul, ortaokul ve lise çağındaki özel yetenekli öğrencilerin (yaşıtlarına göre daha hızlı öğrenen; yaratıcılık, sanat, liderliğe ilişkin kapasitede önde olan, özel akademik yeteneğe sahip, soyut fikirleri anlayabilen, ilgi alanlarında bağımsız hareket etmeyi seven ve yüksek düzeyde performans gösteren) bireysel yeteneklerinin farkında olmaları ve kapasitelerini geliştirerek en üst düzeyde kullanmalarını sağlamak amacıyla bilim ve sanat merkezleri bulunmaktadır.
Özel eğitim okul ve kurumları hakkında daha ayrıntılı bilgiye ulaşmak için size en yakın rehberlik ve araştırma merkezinden bilgi alabilirsiniz.